«ایجاز» از مصدراوجز به معنای کوتاه کردن سخن، و در اصطلاح ادای مقصود و جمع بندی معانی مختلف در قالب الفاظی اندک، و برخوردار از رسایی و شیوایی کلام است؛ که یکی از مهمترین اسلوب های بلاغی و بدیعی است.
از قدیم موجز گفتن را از هنرهای ادبی شمرده اند و گفته اند :خیرالکلام ما قلّ و دلّ و به قول حافظ :
بیا و حال اهل درد بشنو/به لفظ اندک و معنی بسیار
اما ایجاز خود به دو نوع تقسیم می شود.
1-ایجاز قصر که حذف صورت نگرفته اما گوینده باید مطلب مفصلی را به لفظ اندک بیان کند لذا بسامد فعل در آن بالاست.مانند:
جهان خواستی یافتی خون مریز /مکن با جهاندار یزدان ستیز
مثالی دیگر:
پی مصلحت مجلس آراستند/نشستند و گفتند و برخاستند
2-ایجاز حذف که قسمتی از کلام حذف می شود و بخش محذوف به قراین معنوی دریافته می شود.مثل:
شهری متحدثان حسنت(هستند و اینان نیستند)/الا متحیران خاموش که بخش درون کمانک حذف شده.
در مقابل ایجاز اطناب قرار دارد.
یزدان پناه. تیرماه 94